Σχέδιο ελέγχων για να πληρώσουν όσοι αγόρασαν ακίνητο με «μαύρα»

ΟΜΑΔΑ ΖΗΤΑ βετεράνοι ➤
Λύση στον γρίφο τίνος είναι τα λεφτά και ποιος θα πληρώσει έξτρα φόρους για τα δισ. που επί δεκαετίες αλλάζανε χέρια με συμβόλαια ακινήτων κάτω από την εμπορική τιμή, αλλά τώρα πιάνονται κατά το άνοιγμα των τραπεζικών λογαριασμών, αναζητούν εναγωνίως στο υπουργείο Οικονομικών.

Του Κωστή Πλάντζου

Στις ΔΟΥ όλης της χώρας επικρατεί πανικός: από τη μια έχει ξεσπάσει διαμάχη φορολογουμένων - ελεγκτών για τους αναδρομικούς ελέγχους και τα εξοντωτικά ή άδικα πρόστιμα που επιβάλλονται και από την άλλη και οι ίδιοι οι έφοροι είναι πανικοβλημένοι επειδή επιβάλλοντας μαζικά υπέρογκους φόρους που δεν εισπράττονται χάνουν τους στόχους εσόδων που τους έχουν τεθεί και, μαζί με αυτούς, κινδυνεύουν να χάσουν και τη θέση τους!

Ως λύση σωτηρίας στο οικονομικό επιτελείο κερδίζει έδαφος η πρόταση που προέρχεται από εφοριακούς ελεγκτές και φοροτεχνικούς - λογιστές επιχειρήσεων να στριμώξει η Εφορία με αναδρομικούς ελέγχους «πόθεν έσχες» όσους αγόρασαν σπίτι ή άλλα ακίνητα με μαύρο χρήμα από το 2002 και μετά για να τους εξαναγκάσει να συνάψουν συμπληρωματικά συμβόλαια και να πληρώσουν φόρο στο πραγματικό τίμημα (πάνω από την αντικειμενική που δηλώθηκε επισήμως) γλιτώνοντας έτσι τα πολύ χειρότερα.

Αν το αποδεχτούν, για όσο ισχύει και η ρύθμιση για εθελοντική αποκάλυψη αδήλωτων εισοδημάτων, θα πάρουν «άφεση αμαρτιών» ώστε να νιώσουν όλοι πιο ανακουφισμένοι. Αν αρνηθούν, όμως, βάσει του σχεδίου που υπάρχει, θα στοχοποιούνται για έλεγχο μέχρι τελικής πτώσεως ή εξόντωσης.

Πωλητές εναντίον αγοραστών...

Αιτία του κακού στο υπουργείο Οικονομικών θεωρούν ότι είναι τα τουλάχιστον 40 δισ. ευρώ (με μετριοπαθείς εκτιμήσεις) που έχουν δώσει κάτω από το τραπέζι οι αγοραστές ακινήτων τα προηγούμενα χρόνια, τα οποία δεν εμφανίστηκαν ποτέ στα επίσημα συμβόλαια, αλλά τώρα «καίνε» όσους διαπιστώνεται από το αναδρομικό άνοιγμα λογαριασμών ότι κάποτε πέρασαν από τα χέρια τους. Το μπλέξιμο είναι τεράστιο:

■ Από τη μια οι εφορίες πιέζονται από το υπουργείο και τους εισαγγελείς να τρέξουν τους ελέγχους σε 1.270.000 νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Ολοι αυτοί έχουν στοχοποιηθεί επειδή με στοιχεία που έστειλαν οι τράπεζες φάνηκε κάποια στιγμή κατά την περίοδο 2002-2014 να έγινε έστω και μία πολύ μεγάλη κατάθεση (π.χ. πάνω από 100.000 ευρώ) στο όνομά τους.

■ Σχεδόν οι μισοί από τους 1.270.000 καταθέτες-στόχους επικαλούνται στην Εφορία ότι την περίοδο εκείνη πούλησαν κάποιο ακίνητο.

■ Πρακτικά οι εναλλακτικές λύσεις για τους πωλητές ήταν ως τώρα οι εξής δύο: πρόστιμο 99% στα φυσικά πρόσωπα (45% φόρος και προσαύξηση 120%) ή αναδρομικός φόρος μεταβίβασης 3%. Η πρώτη λύση «δεν περπατάει» όμως γιατί -ακόμα και αν υπάρχουν ακόμα τα λεφτά- ισοδυναμεί με δήμευση περιουσίας και ο πωλητής προτιμά να καταφύγει στα δικαστήρια παρά να πληρώσει. Η δεύτερη λύση (φόρος 2.700 ευρώ αντί 90.000 ευρώ) φαντάζει πιο ελκυστική, αλλά προϋποθέτει ότι ο αγοραστής θα συνομολογήσει πως ήταν δικά του τα έξτρα λεφτά (πάνω από το συμβόλαιο) και τα έδωσε στον πωλητή όταν αγόρασε το ακίνητο.

■ Εννιά στις δέκα φορές, όμως, ο αγοραστής αρνείται να συναινέσει για συμπληρωματικό συμβόλαιο, από φόβο μην μπλέξει χειρότερα σε ελέγχους «πόθεν έσχες». Ακόμα και αν ο πωλητής τον παρακαλέσει και αναλάβει να πληρώσει ο ίδιος εν έτει 2017 τον φόρο μεταβίβασης (για να γλιτώσει από ολοκληρωτική καταστροφή), ο αγοραστής φοβάται ότι μπορεί να πιαστεί ο ίδιος μετά για φοροδιαφυγή αν δεν μπορέσει να δικαιολογήσει τα επιπλέον 90.000 ευρώ.

■ Μια λύση θα ήταν να επεκτείνει η Εφορία αμέσως τον έλεγχο και στον αγοραστή -μετά την υπόδειξη του πωλητή- ως πηγή προέλευσης των χρημάτων που βρέθηκαν στον λογαριασμό του. Δεν είναι εύκολο, όμως, κάτι τέτοιο, καθώς οι ελεγχόμενοι μπορεί έτσι να εμπλέκουν τους πάντες. Ετσι, αντί να τελειώνουν οι έλεγχοι στους 1.270.000 καταθέτες, θα έφταναν ακόμα και στα 2 εκατομμύρια αν, π.χ., οι μισοί (630.000 πωλητές) έδειχναν και άλλους τόσους «υπόπτους» αγοραστές. Οπότε δεν θα τελείωναν ποτέ οι έλεγχοι.

■ Ακόμα και αν οι εφορίες έκαναν έλεγχους και μοίραζαν ταυτόχρονα πρόστιμα σε πωλητές και αγοραστές, τότε η βεβαίωση προστίμων θα εκτοξευόταν σε αστρονομικά ύψη αλλά η είσπραξη θα ήταν μηδενική. Πολλοί υπολογίζουν στα 40 δισ. ευρώ το μαύρο χρήμα της οικοδομής που πέρασε κάποια στιγμή από τους τραπεζικούς λογαριασμούς (πριν «δραπετεύσει» από τον φόβο της χρεοκοπίας, των κατασχέσεων και των ελέγχων λογαριασμών). Το ποσόν είναι πολλαπλάσιο, λένε άλλοι. Επικαλούνται στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ που έχουν κατατεθεί στη Βουλή και δείχνουν ότι στη 10ετία 2001-2010 πουλήθηκαν 800.000 ακίνητα. Υπολογίζοντας μέση απόκλιση 80.000-100.000 ευρώ μεταξύ της πραγματικής (αγοραίας) και της αντικειμενικής αξίας που γράφτηκε στα συμβόλαια, μπορεί να διακινήθηκαν «μαύρα» και να άφησαν ίχνη σε λογαριασμούς πάνω από 70 ή 80 δισ. ευρώ. Με φόρους και πρόστιμα έως 99% για μαύρο χρήμα και στους δύο ελεγχόμενους, τα ληξιπρόθεσμα χρέη στην Εφορία θα διπλασιάζονταν από 90 σε 180 δισ. ευρώ μέσα σε μία χρονιά!

■ Αντιθέτως, τα ποσοστά είσπραξης (υπολογίζονται επί των βεβαιωθέντων εσόδων της χρονιάς) θα κατέρρεαν. Εχοντας πλέον ως ετήσιο στόχο είσπραξης περί το 20% των φόρων που βεβαιώνονται, οι εφορίες θα έπεφταν αυτομάτως στο 2% και ακόμα χαμηλότερα! Θα καρατομούνταν έτσι ως ανεπαρκείς όλοι οι έφοροι που φόρτωσαν φόρους τους οποίους δεν μπορούν να εισπράξουν.

Εσοδα στο κράτος, ανάσα στην αγορά

Η σολομώντεια λύση που μπαίνει στο τραπέζι συμφέρει κάθε πλευρά, όπως λένε οι εμπνευστές του σχεδίου. Κι αυτό γιατί:

■ Με την απειλή ελέγχου οι αγοραστές να μπαίνουν στη ρύθμιση οικειοθελούς αποκάλυψης αδήλωτων εισοδημάτων, με την ελπίδα ότι θα ξεμπλοκάρουν έτσι πληρώνοντας ένα «λογικό» ποσό φόρου ή επιμεριζόμενοι τα βάρη (3%-11% κατά περίπτωση) πωλητές και αγοραστές για να κλείσει η υπόθεση.

■ Θα πέσει χρήμα στην αγορά από τεχνικές εταιρείες που «παρακαλάνε» να γίνουν έλεγχοι γιατί σε αντίθεση με τα φυσικά πρόσωπα έχουν ένα πρόσθετο ατού: να κλείσουν με εξωλογιστικό συμβιβασμό και συντελεστή 15% στο 1/6 των προστίμων (π.χ. 6.000 ευρώ αντί 90.000 ευρώ). Αυτομάτως τα υπόλοιπα κέρδη «καθαρίζουν», αφού δηλώθηκαν και μπορούν να επιστρέψουν στις τράπεζες και την αγορά. Θεωρητικά, το χρήμα της οικοδομής μπορεί να γίνει και πάλι κινητήρια δύναμη της αγοράς.

■ Το Δημόσιο θα εισπράττει με τον τρόπο αυτό «λίγα απ' όλους» και συνολικά 4-5 δισ. ευρώ σε 1-2 χρόνια, με υψηλά ποσοστά είσπραξης έναντι της βεβαίωσης του 2017 και χωρίς να έχει παράλογες απαιτήσεις από εκείνους που δεν έχουν.

Επωφελούνται έτσι και οι ελεγκτικές υπηρεσίες που θα ξεμπλοκάρουν από τον φόρτο παλαιών ελέγχων, εστιάζοντας σε φρέσκες υποθέσεις - και σε αγοραστές που δεν θα έχουν ανταποκριθεί στο κάλεσμα της Εφορίας.